Kalça Kireçlenmesi (Koksartroz) Nedir?

Kalça kireçlenmesi, tıp literatüründe koksartroz olarak adlandırılan bir durumdur. Bu durum, kalça eklem yüzeyini oluşturan kıkırdakların zamanla yıpranması ve eklem yüzeylerinin bozulmasıyla karakterizedir.

Kalça eklemi, femur başı (uyluk kemiğinin üst kısmı) ile asetabulum (kalça kemiğinin oyuk kısmı) adı verilen kemiklerden oluşur. Bu kemiklerin birleşme noktası, kıkırdakla kaplıdır ve eklem hareketlerini kolaylaştırmak için sinovyal sıvı adı verilen kaygan bir sıvı ile çevrilidir. Ancak koksartrozda, bu kıkırdak tabakası zamanla incelir, yıpranır ve hatta tamamen kaybolabilir. Bu durumda, kemikler doğrudan birbirine sürtünmeye başlar, eklem hareketleri sırasında ağrı ve kısıtlılık meydana gelir.

Kalça kireçlenmesi genellikle yaşlanma, aşırı kilo, eklem travması, genetik faktörler, kas zayıflığı ve eklem deformiteleri gibi bir dizi faktörün etkisiyle ortaya çıkar. Hastalık genellikle zamanla ilerler ve ağrı, hareket kısıtlılığı ve yaşam kalitesinde düşüş gibi belirtilerle kendini gösterir.

Kalça kireçlenmesi, tedavi edilmediği takdirde hastanın yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir ve kalça protezi gibi cerrahi müdahaleler gerektirebilir. Bu nedenle, erken teşhis ve uygun tedavi önemlidir. Tedavi seçenekleri arasında egzersiz programları, kilo yönetimi, ağrı yönetimi, fizik tedavi ve cerrahi müdahaleler bulunmaktadır.

Kalça Kireçlenmesi (Koksartroz) Ameliyatı

Kalça kireçlenmesi durumunda yapılan ameliyat, genellikle kalça protezi ameliyatı olarak bilinir. Tıp literatüründe artroplasti ameliyatı olarak adlandırılan bu cerrahi müdahale, kalça eklem kıkırdaklarının hasar gördüğü durumlarda tercih edilir.

Kalça protezi ameliyatı açık cerrahi bir işlemdir. Ameliyat sırasında, kireçlenmiş olan kalça eklem kıkırdakları temizlenir ve femur başı ile asetabulum yuvasına protez eklem uygulanır. Bu protez, eklem hareketlerini sağlamak ve ağrıyı azaltmak için tasarlanmıştır.

Ameliyat genellikle yaklaşık bir saat sürer. Ameliyatın ardından birkaç saat içinde hasta ayağa kaldırılır ve yürütülür. Ancak, hastanın iyileşme sürecine bağlı olarak 2 veya 3 gün hastanede yatış gerekebilir.

Ameliyat sonrası 15 gün boyunca destekle yürüme gerekebilir, ancak yaklaşık 45. günde hasta genellikle aksamadan yürüyebilir hale gelir.

Hastanın yaşına ve evdeki egzersizlere uyumuna bağlı olarak, ameliyat sonrası dönemde fizik tedavi seansları gerekebilir. Bu seanslar, hastanın eklem hareketliliğini ve kas gücünü yeniden kazanmasına yardımcı olabilir.

Kalça Kireçlenmesi Neden Olur?

Kalça kireçlenmesi birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Bu nedenler şu şekilde sıralanabilir:

1. Kıkırdak Dejenerasyonu: Yıllar içinde kalça eklem kıkırdaklarının aşınması ve yıpranması, kireçlenmenin en yaygın nedenidir. Normal yaşlanma süreci veya uzun süreli eklemlere aşırı yüklenme, kıkırdaklarda hasara neden olabilir.
2. Kalça Çıkığı veya Kalça Yuva Yetmezliği: Kalça çıkığı veya kalça yuvasında yapısal sorunlar, eklem yüzeylerinde düzensiz basınç ve aşınmaya neden olarak kireçlenmeye yol açabilir.
3. Femur Başının Çürümesi (Avasküler Nekroz): Femur başına yeterli kan akışının olmaması durumunda avasküler nekroz gelişebilir. Bu durumda femur başındaki kemik dokusu ölür ve kireçlenmeye neden olabilir.
4. Femur ve Yuva Arasında Sürtünme ve Sıkışma (Femoroasetabular Sıkışma / FAS / FAI): Femur başı ile kalça yuvası arasında sürtünme veya anormal sıkışma, kıkırdak hasarına ve kireçlenmeye yol açabilir.
5. Romatizmal Hastalıklar: Romatoid artrit gibi romatizmal hastalıklar, eklem iltihabına ve kıkırdak hasarına neden olarak kireçlenmeye katkıda bulunabilir.
6. Femur Baş ve Boyun Kırıkları: Femur başı veya boyununda meydana gelen kırıklar, kan akışını etkileyebilir ve avasküler nekroz gelişimine yol açabilir, bu da kireçlenmeye zemin hazırlar.
7. Kalça Eklem Enfeksiyonu: Kalça eklemine gelişen enfeksiyonlar, eklem dokularında hasara neden olarak kireçlenmeye yol açabilir.
8. Kalça Eklemine Radyasyon Maruziyeti: Kalça eklemine yapılan uzun süreli radyasyon tedavileri, eklem dokularında hasara neden olarak kireçlenmeye yol açabilir.

Bu faktörlerden herhangi biri veya birkaçı bir araya gelerek kalça kireçlenmesine katkıda bulunabilir. Kişinin yaşam tarzı, genetik yatkınlık ve diğer sağlık koşulları da bu sürece etki edebilir.

Kalça Kireçlenmesi (Koksartroz) Tedavisi

Kalça kireçlenmesi (koksartroz) tedavisi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı ve semptomları kontrol altında tutmayı amaçlar. Ancak kireçlenme geliştikten sonra geri dönüşü olmayan bir durum olduğundan, tedavi seçenekleri sınırlıdır. Bu noktada en uygun ve etkili tedavi yöntemi genellikle kalça protezi ameliyatıdır.

Kalça protezi ameliyatı, tıbbın en başarılı cerrahi müdahalelerinden biridir. Bu ameliyatı geçiren hastaların çoğunda, kalça kireçlenmesine bağlı ağrı ve hareket kısıtlılığı şikayetleri tamamen ortadan kalkar. Protez ameliyatı, eklemdeki hasarlı kıkırdakların ve dokuların çıkarılması ve yapay bir protez eklenmesi işlemidir. Bu protez, eklem hareketlerini yeniden sağlamak ve hastanın yaşam kalitesini artırmak için tasarlanmıştır.

Ameliyat sonrası rehabilitasyon süreci, hastanın protezin entegrasyonunu sağlamak, kas gücünü yeniden kazanmak ve hareket açıklığını artırmak için önemlidir. Fizik tedavi ve egzersiz programları, hastanın ameliyat sonrası iyileşme sürecini destekler ve kalça eklem fonksiyonlarını optimize eder.

Genel olarak, kalça protezi ameliyatı, kalça kireçlenmesine bağlı semptomları hafifletmek ve hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde artırmak için etkili bir tedavi seçeneğidir.

Kalça Kireçlenmesi Enjeksiyon Tedavisi

Kalça kireçlenmesi, enjeksiyon tedavileriyle tamamen düzeltilemeyen bir durumdur. Ancak bazı durumlarda semptomları hafifletmek için enjeksiyon tedavileri denenir. Bu tedavilerin etkinliği genellikle kısıtlıdır ve kalıcı bir çözüm sağlamazlar. İşte bazı enjeksiyon tedavisi seçenekleri:

1. Kortizon Enjeksiyonu: Kalça kireçlenmesi olan hastalarda, ağrıyı ve iltihabı hafifletmek için kortizon enjeksiyonları yapılabilir. Kortizonun etkisi genellikle geçicidir ve uzun süreli kullanımda yan etkileri olabilir.
2. Kök Hücre Tedavisi (Femur Başı Çürümesi için): Femur başı çürümesi (avasküler nekroz) olan hastalarda, kök hücre tedavileri kullanılabilir. Bu tedavide, hastanın kendi kök hücreleri kullanılarak etkilenen dokunun iyileştirilmesi amaçlanır. Ancak kalça kireçlenmesi için bu tedavinin etkinliği kanıtlanmamıştır.
3. PRP (Platelet Zengin Plazma) ve Hyaluronik Asit Enjeksiyonları: Bu enjeksiyonlar genellikle eklemdeki ağrıyı ve iltihabı azaltmada kullanılır, ancak kalça kireçlenmesi için etkili olmadığı düşünülmektedir. Bu tedavilerin kalça kireçlenmesine sağladığı fayda sınırlıdır ve uzun vadeli sonuçları belirsizdir.

Sonuç olarak, enjeksiyon tedavileri genellikle kalça kireçlenmesinin tedavisinde ilk tercih edilen seçenekler değildir. Bu tedavilerin etkinliği ve uzun vadeli sonuçları hakkında daha fazla araştırma gerekmektedir.

Kalça Kireçlenmesi Önlenebilir Mi? 

Kalça kireçlenmesinin tamamen önlenmesi bazı durumlarda mümkün olmayabilir, ancak belirli önlemler alınarak ilerlemesi yavaşlatılabilir veya semptomları hafifletilebilir. İşte kalça kireçlenmesini önleme veya ilerlemesini engelleme yöntemleri:

1. Romatizmal Hastalıkların Tedavisi: Eğer kalça kireçlenmesi romatizmal bir hastalığın sonucuysa, hastalığın kontrol altına alınması ve uygun tedaviyle semptomların yönetilmesi önemlidir. Romatolog veya uzman doktorun önerdiği ilaçlar ve tedavi yöntemleri kullanılmalıdır.
2. Femur Başı Çürümesi (Avasküler Nekroz) için Tedavi: Femur başı çürümesi riski olan kişilerde, erken teşhis ve tedavi önemlidir. Canlandırma prosedürleri ve kök hücre uygulamaları gibi tedaviler, femur başındaki kan dolaşımını iyileştirerek kireçlenmenin ilerlemesini engelleyebilir veya durdurabilir.
3. Kalça Çevresi Kırıklarının Tedavisi: Kalça çevresinde meydana gelen kırıkların erken ve uygun şekilde tedavi edilmesi, kireçlenmenin gelişmesini engelleyebilir. Bu nedenle, kalça kırıkları olan hastaların tedavi sürecini dikkatle yönetmek önemlidir.
4. Sıkışma Hastalığının Tedavisi: Kalça eklemi sıkışma hastalığı (FAI veya FAS) olan kişilerde, artroskopik cerrahi gibi yöntemlerle sıkışma tedavi edilebilir. Bu, eklemdeki aşınma ve kireçlenmenin ilerlemesini önleyebilir.

Kalça kireçlenmesinin önlenmesi veya ilerlemesinin durdurulması, hastalığın nedenine ve kişinin sağlık durumuna bağlıdır. Önleyici tedbirler almak için risk faktörlerini azaltmak ve düzenli doktor kontrollerini yapmak önemlidir.

Kalça Kireçlenmesi Şikayetleri Nelerdir?

Kalça kireçlenmesi olan hastalarda yaygın olarak görülen şikayetler şunlardır:

1. Ağrı: Kalça kireçlenmesinin belirgin bir belirtisi olan ağrı, genellikle aktivite sırasında artar ve dinlenme halinde azalır. Hareket ettikçe veya baskı uygulandıkça daha da kötüleşebilir. Yatak içinde dönme hareketleri bile ağrıya neden olabilir.
2. Hareket Kısıtlılığı: Kalça kireçlenmesi, eklemdeki kıkırdak bozulması nedeniyle hareketlerin kısıtlanmasına yol açar. Hasta normal şekilde yürüyemez veya hareket edemez, bazı kalça hareketleri kısıtlanır veya tamamen kaybolur.
3. Bacak Boyu Eşitsizliği: Kalça kireçlenmesi, kalça çıkığı veya femur başı çürümesi gibi durumlarda etkilenen bacakta kısalık meydana gelebilir. Bu, bacakların uzunluğu arasında farklılık ve dengesizlik hissine neden olabilir.
4. Topallama: Ağrı ve hareket kısıtlılığından dolayı, hastalar sık sık topalama eğilimi gösterebilirler. Bu, normal yürüyüş kalıplarının değişmesine ve vücut dengesinin etkilenmesine neden olabilir.
5. Bel Ağrısı: Kalça kireçlenmesi, vücuttaki dengeyi etkileyerek bel ağrısına neden olabilir. Bu bel ağrısı, kalçadaki sorunun bir yansıması veya vücut mekaniğinin değişmesinden kaynaklanabilir.
6. Kozmetik Bozukluklar: Kalça kireçlenmesi, zamanla kalça eklemindeki deformasyonlara yol açabilir. Bu, bacakların ve kalçanın dış görünümünde değişikliklere neden olabilir.

Bu semptomların görülmesi durumunda, hastaların bir ortopedi uzmanına danışması ve uygun tedaviyi alması önemlidir.

Kalça Kireçlenmesi Tanısı Nasıl Konur?

Kalça kireçlenmesi tanısı genellikle şu adımlarla konulur:

1. Hasta Muayenesi: Hastanın şikayetlerini dinlemek ve semptomları değerlendirmek için yapılan fizik muayene.
2. Görüntüleme Tetkikleri:

• X-Ray Röntgen: Kalça kireçlenmesinin teşhisinde en yaygın kullanılan yöntemdir. Röntgen görüntüleri, eklemdeki kıkırdak bozulmasını, kemik deformitelerini ve eklem aralığında daralmayı gösterir.
• MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme) ve Tomografi: Daha ayrıntılı inceleme için kullanılır. MR, yumuşak dokuları, kıkırdak ve ligamentleri daha detaylı olarak görüntülerken, tomografi kesitsel görüntüler sağlar ve kemik deformitelerini daha net gösterir.

1. Kan Testleri: Kireçlenmenin altında yatan başka bir hastalık olup olmadığını belirlemek için kan testleri yapılabilir. Örneğin, romatoid artrit gibi romatizmal hastalıkların olup olmadığını belirlemek için kan testleri yapılabilir.

Bu testler ve değerlendirmeler sonucunda, doktor tanı koyabilir ve uygun tedavi planını oluşturabilir.